Tại buổi khảo sát, sau khi nghe đại diện UBND xã Xuân Bình giới thiệu sơ bộ về lịch sử làng muối Tuyết Diêm, chia sẻ những khó khăn trong quá trình sản xuất và định hướng phát triển làng nghề của địa phương, đoàn đã đi thực địa nắm tình hình hoạt động làm muối tại các ruộng muối, lò ủ muối truyền thống và tham quan khu trưng bày sản phẩm muối Tuyết Diêm; gặp gỡ, trao đổi với các hộ dân làm nghề, khuyến khích họ tiếp tục bảo tồn và phát huy truyền thống làng nghề; nâng cao chất lượng, phát triển đa dạng sản phẩm từ muối để nâng cao giá trị kinh tế, phát triển du lịch cộng đồng. Bên cạnh đó, đoàn đã thảo luận ý tưởng phát triển sản phẩm mới, ghi nhận các ý kiến từ phía lãnh đạo địa phương, HTX sản xuất muối Tuyết Diêm và cộng đồng làng nghề về mô hình dự án trong thời gian tới.

Nghề sản xuất muối Tuyết Diêm có lịch sử hình thành và phát triển hơn 300 năm tại xã Xuân Bình. Thời Pháp thuộc, hạt muối ở đây được quý đến mức nhà cầm quyền đã cho xây dựng nhà kho giữa cánh đồng và cắt cử nhân viên luân phiên canh giữ ngày đêm. Tên gọi Tuyết Diêm xuất phát từ việc người dân muốn miêu tả hạt muối tinh khiết như tuyết, hạt chắc, vị mặn đậm đà không chát, khác biệt những nơi khác.

Theo ông Trần Nguyên Vũ, Phó Chủ tịch UBND xã Xuân Bình, nghề làm muối là nghề truyền thống gắn bó bao đời với bà con địa phương, song thực tế, việc sản xuất muối hiện nay gặp nhiều khó khăn. Do phương thức sản xuất chủ yếu vẫn mang tính thủ công và phụ thuộc vào điều kiện thời tiết nên hiệu quả kinh tế của nghề làm muối chưa thực sự cao. Hiện diêm dân đang áp dụng sản xuất muối phơi nước phân tán truyền thống và sản xuất muối áp dụng công nghệ phơi nước trên nền ô kết tinh trải bạt. Sản phẩm muối làm ra chủ yếu là muối thô, chưa có sản phẩm chế biến sâu từ muối nên mặc dù làng nghề Tuyết Diêm đã được công nhận là làng nghề truyền thống năm 2022 và nằm trong kế hoạch phát triển du lịch cộng đồng của tỉnh giai đoạn 2024-2025, nhưng chưa có dự án cụ thể nào tích hợp ứng dụng công nghệ, đa dạng sản phẩm, du lịch cộng đồng được triển khai tại địa phương

Ông Phan Xuân Hạnh, Chủ tịch Hội Nông dân tỉnh cho biết, mục tiêu của dự án “Nâng cao giá trị và đa dạng sản phẩm muối Tuyết Diêm” là nhằm góp phần nâng cao sinh kế bền vững và khả năng thích ứng với biến đổi khí hậu cho cộng đồng diêm dân Tuyết Diêm thông qua việc ứng dụng công nghệ phù hợp, phát triển sản phẩm muối giá trị gia tăng, bảo tồn làng nghề truyền thống và gắn kết với du lịch công đồng. Vì vậy, sau khi khảo sát thực tế, đoàn sẽ có buổi làm việc với đại diện lãnh đạo các sở, ngành, Hiệp hội Du lịch tỉnh… để góp ý hoàn thiện đề xuất dự án GEF SGP theo hướng tích hợp sinh kế, công nghệ, văn hóa, du lịch cộng đồng; đồng thời đề xuất cơ chế phối hợp, hỗ trợ chuyên môn của các sở, ngành và các tổ chức liên quan trong quá trình triển khai dự án nếu được tài trợ.

Mới đây, tại Trung tâm Thông tin Di sản phố cổ Hà Nội đã diễn ra sự kiện ra mắt không gian trưng bày sản phẩm muối Tuyết Diêm. Chương trình do Hội Nông dân tỉnh, UBND TX Sông Cầu, Ban Quản lý Hồ Hoàn Kiếm và Phố Hà Nội, Công ty TNHH Du hành Đại Hữu đồng phối hợp tổ chức. Tại sự kiện, không gian trưng bày đã giới thiệu nhiều dòng sản phẩm từ muối Tuyết Diêm, gồm: muối hầm, muối hột truyền thống; muối sức khỏe; muối tâm linh; cà phê muối và combo quà tặng gắn với du lịch văn hóa Phú Yên. Đặc biệt, không gian hầm muối truyền thống bằng lò gạch đất sét được tái hiện chân thực, tạo ấn tượng mạnh về sự kỳ công của nghề làm muối.

MỸ CHUNG